12 september 2018 | Stop Zoutwinning
Ir. A.P.E.M. Houtenbos, onafhankelijk onderzoeker bodemdaling, was een van de genodigden voor het rondetafelgesprek over zoutwinning bij de vaste Kamercommissie voor Economische Zaken en Klimaat (EZK) op 12 september jl.
Ir. Houtenbos stelt dat de modellen voor de bepaling van risico’s en veroorzaakte schade allerminst betrouwbaar zijn. Daarnaast gebeurt de afweging over veiligheids- en mileubelangen van omwonenden volgens hem op basis van door de belanghebbende mijnbouwondernemingen verschafte bodemgegevens. De mijnbouwsector bepaalt zelf wat, waar, wanneer en hoe gemeten wordt en hoe die metingen geanalyseerd, geïnterpreteerd en gepubliceerd worden. Die gegevens zijn niet allemaal voor iedereen toegankelijk waardoor de juistheid daarvan niet door onafhankelijke wetenschappers kan worden vastgesteld.
In zijn position paper Standpunten risico’s bodembeweging door zoutwinning legt hij de complexe materie zo duidelijk uit dat die voor iedereen duidelijk is. Hij doet dat ook nog eens in zeer weinig woorden en neemt bovendien geen blad voor de mond.
Een aantal citaten:
“Zoutwinning levert volumeverlies in de ondergrond op. Dit leidt niet alleen tot bodemdaling, maar ook tot herschikking van het rondom en bovenliggende gesteente. Door bodemdaling komt het grondwaterpeil dichter onder het maaiveld te liggen. Dit resulteert in vernatting. Deze kan maar ten dele worden gecompenseerd door aanpassing van het polderpeil aan de gemiddelde bodemdaling. “
“Verdroging kan leiden tot oxidatie van veenpakketten onder bestaande funderingen. Beide fenomenen kunnen tot zetting schade leiden.”
“Door de herschikking van het gesteente tussen caverne en maaiveld kan de productieverbuizing losscheuren van het gesteente, verbuigen of afbreken. Diesel en pekel kan buitenlangs een losgescheurde verbuizing naar het oppervlak weglekken. Een verbogen of afgebroken productieverbuizing sluit beheersing van de pekeldruk en de daaraan gerelateerde bodemdalingssnelheid uit.
Ook kunnen, in tegenstelling tot de gangbare mening in sector, aardbevingen ontstaan.
Aardbevingen door zoutwinning leveren dezelfde schade op als die door gaswinning.
Het risico op instorten van cavernes groeit naarmate de breedte toeneemt en de onderlinge afstand afneemt. Cavernes, die zich, bedoeld of onbedoeld, invreten in meer vloeibare zoutlenzen, kunnen oncontroleerbaar snel groeien en samensmelten tot brede labyrinten, die vroeger of later in zullen storten.”
“Net als bij gaswinning kunnen onverwachte gebeurtenissen veelal niet met de Hand aan de Kraan beheerst worden. Na beëindiging van de winning reageert bodemdalingssnelheid helemaal niet meer op het dicht draaien van de kraan.”
Ir. Houtenbos doet de volgende aanbevelingen:”
- Herzie de oorzakelijke keten van delfstofwinning via bodemdaling, polderpeilaanpassing, vernatting/draagkrachtvermindering en verdroging/veenoxidatie tot zetting schade.
- Herzie instemming met bestaande winningsplannen in het licht van recente incidenten in Barradeel, Veendam, Winschoten en Twente. Vooral de breedte van en onderlinge afstand tussen cavernes lijkt een onderschatte risicofactor.
- Ontmoedig te optimistische risicomodellen ter verkrijging van instemming met winningsplannen. Onthoudt instemming met winningsplannen zonder verzekering tegen schade aan de leefomgeving. Als dit risico commercieel onverzekerbaar blijkt, is de voorgenomen winning kennelijk maatschappelijk onaanvaardbaar.
- Haal de regulering van wat er gemeten wort, hoe de metingen geïnterpreteerd en gerapporteerd worden en hoe de voorspelde ontwikkeling getoetst wordt tegen de metingen uit de exclusieve handen van de sector en leg deze terug in de handen van SodM. Eis dat SodM de regels insteekt op de behoeften van waterschappen, gemeentes, provincies, milieuorganisaties en lokale actiegroepen.
- Regel de generieke openbaarheid van alle informatie betreffende risico’s voor de leefomgeving.
- Keer de bewijslast voor schade door mijnbouw voor alle mijnbouwactiviteiten om.”
Lees voor meer informatie de volledig position paper van Ir. Houtenbos: Standpunten risico’s bodembeweging door zoutwinning .
Hieronder de toelichting van ir. Houtenbos.
Zie ook